Z psychologicznego punktu widzenia, poczucie własnej wartości to sposób, w jaki postrzegamy i oceniamy samych siebie. To nasza wewnętrzna opowieść o tym, kim jesteśmy, na co zasługujemy i czy jesteśmy „w porządku” takimi, jakimi jesteśmy. Osoby z wysokim poczuciem własnej wartości nie są zarozumiałe – po prostu czują, że mają prawo istnieć, czuć, myśleć i działać zgodnie ze sobą.
Utrata poczucia własnej wartości rzadko następuje nagle. Częściej to efekt długotrwałych doświadczeń – krytyki w dzieciństwie, trudnych relacji, zawodów miłosnych, porażek zawodowych, czy też perfekcjonizmu. Wiele osób nosi w sobie głosy z przeszłości: „Nie jesteś dość dobry”, „Znowu zawiodłeś”, „Inni radzą sobie lepiej”. Te głosy potrafią z czasem stać się naszą wewnętrzną narracją – toksycznym szeptem podważającym naszą wartość.
Podnoszenie poczucia własnej wartości nie polega na „przekonaniu się”, że jesteśmy wyjątkowi. To raczej proces uczenia się, jak być dobrym dla siebie – szczególnie wtedy, gdy popełniamy błędy lub czujemy się niedoskonali.
Zacznij od obserwowania, jak do siebie mówisz. Czy wspierasz siebie, czy raczej się krytykujesz? Zadaj sobie pytanie: „Czy powiedziałbym to samo najlepszemu przyjacielowi?” Jeśli nie – to nie mów tego również sobie.
„Nie dostałem tej pracy” to fakt. „Nie jestem wystarczająco dobry/a” to już interpretacja. Uczmy się oddzielać jedno od drugiego. Wysokie poczucie wartości nie polega na tym, że zawsze wszystko się udaje, ale na tym, że niezależnie od wyniku, nadal wiemy, kim jesteśmy.
Wielu z nas mierzy swoją wartość miarą osiągnięć, wyglądu czy opinii innych. Tymczasem najzdrowsze poczucie własnej wartości rodzi się z akceptacji siebie takim, jakim jesteśmy – również z naszymi słabościami, emocjami i ograniczeniami.
Nasze poczucie wartości nie rozwija się w próżni. Potrzebujemy bezpiecznych relacji – takich, w których nie musimy udawać, zasługiwać czy udowadniać. Ludzie, którzy nas wspierają i widzą w nas dobro, pomagają nam zobaczyć to, czego sami nie zawsze potrafimy.
Psychoterapia to przestrzeń, w której możesz bezpiecznie przyjrzeć się swojej historii, przekonaniom i mechanizmom obronnym. Czasem, by odzyskać poczucie własnej wartości, trzeba najpierw odważyć się na spotkanie z sobą – z pomocą kogoś, kto będzie w stanie cię poprowadzić.
Wartość nie zależy od wyglądu, osiągnięć czy opinii innych. Twoja wartość istnieje niezależnie – to coś, co możesz zacząć na nowo odkrywać i budować każdego dnia. I choć droga do zdrowego poczucia własnej wartości bywa wymagająca, jest też jedną z najważniejszych inwestycji w Twoje życie.
Wielu z nas nosi w sobie przekonanie, że dopiero gdy osiągniemy pewien poziom — kariery, wyglądu, umiejętności — wtedy zasłużymy na szacunek i akceptację. Tymczasem zdrowe poczucie własnej wartości zaczyna się tam, gdzie kończy się warunkowanie. Jesteś wystarczający tu i teraz. Nie musisz najpierw „naprawić siebie”, by zasłużyć na swoje własne współczucie i szacunek.